sponsorzy
Projekt „Aby dojść do źródeł, trzeba płynąć pod prąd” o wartości całkowitej 433.900 zł dofinansowany jest w kwocie 378.880 zł ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a jego część pod nazwą „Łodzią po skarb – gra miejska i warsztaty dla uczniów dotyczące ochrony wód” o wartości ogólnej 43.458 zł jest dofinansowana w formie dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi w kwocie 25.050 zł (słownie: dwudziestu pięciu tysięcy pięćdziesięciu złotych).Zgodnie z wymogiem WFOŚiGW musimy też podać w tym miejscu link do strony www.zainwestujwekologię.pl
patroni
Wodne legendy
Od zarania dziejów człowiekowi w doli i niedoli towarzyszyły cztery lub (w zależności od kręgu kulturowego) pięć żywiołów. Jednym z nich jest woda, która zawsze budziła w ludzkości sprzeczne emocje, wywoływała zarówno podziw, zachwyt, jak i lęk, grozę. Ludzie obserwowali, że woda jest bezcenną cieczą, która daje życie - wszystkie organizmy potrzebują wody do życia. W wielu legendach czy systemach religijnych woda pojawia się w kontekście stworzenia świata – życie wyłania się z wód pierwotnych. Na przykład święte księgi hinduizmu (Wedy) wyjaśniają, że wszyscy mieszkańcy Ziemi wyłonili się z pierwotnego morza. Z kolei według mitologii Słowian, przed powstaniem świata istniało tylko niebo i morze.
Woda symbolizuje także czystość, oczyszczenie – zarówno fizyczne, jak i duchowe. Stąd na przykład chrzest w chrześcijaństwie – obrzęd oczyszczania z grzechów, który polega na zanurzeniu w wodzie lub pokropieniu nią. W islamie modlitwę poprzedza rytualna ablucja – Wudu, czyli obmycie ciała w ściśle określony sposób. Hindusi z kolei wierzą w oczyszczająca moc świętej rzeki Ganges – należy się w niej zanurzyć, aby oczyścić się duchowo.
Hinduistyczni pielgrzymi nad Gangesem (źródło)
Z tradycji używania wody w celu oczyszczenia duchowego wywodzi się Śmigus–Dyngus, obyczaj praktykowany przez Słowian. Geneza Lanego Poniedziałku leży w pogańskim zwyczaju czczenia nadejścia wiosny i pożegnania zimy. Oblewanie wodą miało symbolizować oczyszczenie z brudu i chorób.
Pocztówka (prawdopodobnie z lat 30. lub 40. XX wieku) przedstawiająca Śmigus-Dyngus (źródło)
Woda była przez wieki utożsamiana również z chaosem, ponieważ jest zawsze w ruchu, zmienna, nie do opanowania, niszczycielska, może odebrać życie. W wielu legendach, mitach pojawia się wątek „wielkiego potopu” – cezury, która dzieli dzieje świata na czas przed potopem i po potopie. To uniwersalny motyw. Historie o zniszczeniu świata zalanego wodą zachowały ludy i cywilizacje Azji, Europy, Australii, Oceanii, Afryki oraz obu Ameryk. W kręgu kultury judeochrześcijańskiej pamięć o wielkim potopie przetrwała m.in. w przypowieści o arce Noego. Brak wody, suszę interpretowano w wielu kulturach jako wyraz gniewu bogów.
Ta ambiwalencja w postrzeganiu wody zrodziła potrzebę uporządkowania, ujarzmienia tego żywiołu choćby w warstwie symbolicznej. Dlatego w mitach, legendach, podaniach, w których pojawia się woda, jest ona często spersonifikowana lub antropomorfizowana. Wodę można ułaskawić poprzez kontakt z istotami ją zamieszkującymi. W jej odmętach przebywa cały panteon bogów, bogiń, demonów oraz innych stworów.
Woda jest kobietą
Warto zwrócić uwagę na to, że w wielu kulturach woda jest utożsamiana z kobiecością, z pierwiastkiem żeńskim. Na przykład w tradycyjnej filozofii chińskiej występuje koncepcja yin-yang, dwóch przeciwstawnych i jednocześnie uzupełniających się sił, które można odnaleźć w całym wszechświecie. Yin symbolizuje m.in. ogień i męskość, natomiast yang wodę i zasadę żeńską.
Wiele bóstw kobiecych ma powiązania z wodą. Także istoty żyjące według wierzeń w wodach, jeziorach, takie jak rusałki, syreny, nimfy, są rodzaju żeńskiego. Można przypuszczać, że korzenie przypisania tego żywiołu kobietom mają związek z obserwacją cyklu menstruacyjnego, a także samej menstruacji, porodu i podobnych procesów, podczas których z ciała wydostają się płyny ustrojowe takie jak krew czy wody płodowe. Tradycyjnie uważa się także, że kobiety charakteryzuje zmienność (także emocjonalna), co może kojarzyć się z kapryśnością wody, która raz daje życie, a innym razem je odbiera. Woda w wielu obrzędach jest także powiązana z rozrodczością. W starożytnym Egipcie czczono Tefnut – boginię wody i płodności. Mami Wata, z której kultem można się spotkać w Afryce, na Karaibach i w Ameryce Łacińskiej, jest także boginią wody, płodności i seksualności. Mami Wata (czyli Mother Water) jest ciekawą postacią, niektóre społeczności przedstawiają ją jako kobietę z wężem na ramionach, w innych jest jedną z wersji syreny, ma dwa aspekty: pozytywny i niszczycielski. W niektórych plemionach afrykańskich uważa się, że gniew Mami Wata ściągnął na Afrykę pandemię AIDS.
Alina Synakiewicz